In deze erg essayistische, niet streng-wetenschappelijke tekst ontplooi ik enkele mijmeringen over de grote corporate governance-thema’s in Europa van de afgelopen 70 jaar. Geïnspireerd door een Amerikaans historicus (Gary Gerstle) onderscheid ik drie tijdvakken oftewel “governance ordes”: de naoorlogse periode tot eind de jaren ’70 als het tijdperk van de controlerende aandeelhouders en hun technocratische managers, de neoliberale jaren ’80 als een overgangsperiode waarin de eerste kiemen van voor de dominantie van de shareholder value in de jaren 1990-2010 de tweede orde- werden gelegd, en sinds ongeveer 2016 de doorbraak van een stakeholder/ESG-orde (in Europa, niet echt in de VS). Deze tekst werd in de eerste dagen van december 2023 geschreven, nog voor de maneuvers (vanaf januari 2024)van verschillende EU lidstaten om allerlei EU-wetgeving die als belastend voor bedrijven wordt ervaren, te proberen tegenhouden ondanks eerder bereikte politieke compromissen. Ondanks de backlash die in Europa ook gaande is tegen “stakeholderism” , de Green Deal en aanverwanten, ben ik ervan overtuigd dat de nieuwe evoluties niet onmiddellijk omkeerbaar zijn – CSRD zal men niet direct terugdraaien, om maar iets te zeggen, en ook zonder CSDDD zullen grote ondernemingen met supply chain due diligence geconfronteerd worden- zodat we in Europa de komende jaren niet alleen in een meer ESG-gericht klimaat zullen leven, maar ook de impact zullen blijven voelen van de tegenover 2015 gewijzigde geopolitieke situatie die onder meer een subsidiestroom voor bepaalde “strategische” industrieën met zich meebrengt, maar ook meer regulering voor sommige van die bedrijfstakken, en wat neerkomt op overheidsingrijpen op de overnamemarkt. Eén van de overkoepelende “boodschappen van deze -ik herhaal het: erg impressionistische- tekst is dat corporate governance-ontwikkelingen onmiskenbaar samenhangen met het algemene politieke en economische klimaat. Rechtenstudenten die in corporate law geïnteresseerd zijn, zouden daarom ook wat meer belangstelling voor die politieke en economische ontwikkelingen moeten tonen dan zij doorgaans aan de dag leggen.