Working Papers

Sinds 1 september 2023 kunnen ondernemingen die voldoen aan de faillissementsvoorwaarden onder bepaalde voorwaarden gerechtelijk worden ontbonden, met een onmiddellijke sluiting van de vereffening, in de plaats van failliet worden verklaard. De route van de gerechtelijke ontbinding in faillissementstoestand biedt de mogelijkheid om bepaalde ondernemingen zonder aanstelling van een curator te ontbinden en onmiddellijk de vereffening te sluiten. De bedoeling is om hiermee een oplossing te bieden voor de problematiek dat er in heel wat faillissementsboedels geen significante activa beschikbaar zijn om te verdelen onder de schuldeisers, waarvoor de faillissementsprocedure niet altijd geschikt wordt geacht.

The takeover directive has laid the basis for a better organisation of takeovers in Europe, also by introducing better coordination of the procedure in cases of multi-state takeovers. But the provisions of the directive dealing with designating the competent authorities have to be updated taking into account the changes in the regulatory system in Europe (ESMA coordination), in the trading patterns and the changed perspectives in company law. Differently from the concepts followed at the end of the previous century, there is more understanding these days as to the role played by stable shareholders. This leads to a better analysis of the issues of private benefits of control that should best be avoided on a permanent basis, and not only at the moment of a control acquisition. As a consequence, the obligation to mandate a bid in case of crossing a certain threshold should be mitigated by insuring that the new controlling shareholder can obtain no private benefits. For other, open bids, the usefulness of the takeover technique is widely recognised and should be supported as the ultimate disciplining instrument. However the takeover is not the most efficient disciplining mechanism, and other instruments should be supported as well. Finally, the debate on defensive techniques will probably not be avoided. It is proposed to reposition this debate in terms of the overall decision-making mechanism in company law and allow the general meeting to ultimately decide which direction the company should take. Differently from proxy solicitation as a disciplining instrument – with whom this proposal is affiliated – here the decisions are to be adopted in light of a firm offer and with full disclosure, so the shareholders will know what will be the financial consequence of their decision.
Dealing with takeovers often results in a dilemma , one being obliged to take account on the one hand of the necessary flexibility, the risk of entrenchment, irresponsible conduct and abusive private benefits, and on the other, create stability and innovation, responsible ownership, supporting the long term growth. This balance will only be struck in an appropriate way by dealing not only with the technical case of takeover bids, but should include the wider legal, financial, social context in which business activity is undertaken. One can hope that the European regulators will be open to take this into consideration.

The effective enforcement of EU Capital Markets Law is critical for ensuring financial stability, protecting investors, and maintaining fair and competitive markets throughout the European Union. This document identifies key challenges in the current regulatory landscape, including the complexity of laws, the diversity of enforcement practices across member states, and the lack of harmonization in financial regulations. We propose a comprehensive approach to enhance enforcement effectiveness through simplification of the legal framework, adoption of preventive regulatory measures, and improved coordination among national and EU-level supervisory authorities. These strategies are designed to reduce the regulatory burden, facilitate compliance, and ensure more uniform enforcement across the EU. Key recommendations include:

1. Simplification of Regulations: Streamline existing laws and regulations to eliminate redundancies and clarify obligations, making them easier to enforce and comply with.

2. Preventive Approaches to Regulation: Shift the regulatory focus from a primarily reactive to a more proactive stance, emphasizing early detection of potential compliance issues to prevent violations.

3. Enhanced Supervisory Coordination: Foster closer collaboration among the EU's financial supervisory bodies to ensure consistent application of regulations and share best enforcement practices.

The ultimate goal of these recommendations is to create a more integrated, efficient, and effective regulatory framework for the EU’s capital markets, aligning with broader efforts to strengthen the European financial system and enhance its global competitiveness. This document lays the foundation for a series of actionable steps that policymakers and regulatory authorities can adopt to achieve these objectives.

In een “perfecte” wereld zouden allerlei juridische mechanismen, zoals voorrechten en zekerheden, maar ook pakweg schuldvergelijking of eigendomsvoorbehoud, die de gelijkheid van schuldeisers bij samenloop doorbreken, zinloos zijn. Immers, partijen die niet kunnen genieten van een (de jure of de facto) prioriteit zullen ex ante hun “prijs” om te contracteren verhogen als compensatie voor het hogere risico dat ze lopen (en vice versa). Daarom is het een “puzzel” waarom deze mechanismen, waarmee wordt afgeweken van het “pari passu” beginsel, bestaan. In werkelijkheid zijn er natuurlijk vaak goede economische redenen om bepaalde partijen, in bepaalde situaties, een prioriteit te geven (of ze achter te stellen).

In deze bijdrage wordt een conceptueel kader gesuggereerd waarmee kan geanalyseerd worden of een bepaalde juridische “afwijking” (zoals bijvoorbeeld de fiscale voorrechten) op het pari passu beginsel economisch gelegitimeerd is.

Doorheen de bijdrage zal geargumenteerd worden dat dit “kader” niet alleen gebruikt kan worden bij rangafwijkingen in de eerder strikte zin, maar ook voor andere juridische regels die het risico en de kosten van ondernemingsfalen verdelen, zoals beperkte aansprakelijkheid, (een cap op) aandeelhouders- bestuurders- of zelfs bankiersaansprakelijheid, etc. Meer nog, ik zal in deze bijdrage argumenteren dat het zekerhedenrecht en andere risicoverdelende regels elkaar noodzakelijk aanvullen om tot genuanceerde en economisch zinvolle juridische oplossingen te komen in een complexe wereld. Waarbij dan het ultieme beleidsdoel is om mensen te prikkelen maatschappelijk waardeverhogende beslissingen te doen nemen (i.e. het uitvoeren van een zinvolle economische activiteit, dan wel het stoppen met een zinloze economische activiteit).

Within the European Member States, it should now be possible to establish a limited liability company fully online. This study compares how the Directive which mandates online formation, has been implemented in the Netherlands, Belgium, and Germany. In particular, it examines whether and, if so, how these countries approach the various cybersecurity risks involved in online formation.

The Directive considers these cybersecurity risks, however, the focus is mainly on the requirements regarding the availability of online formation and to a lesser extent the requirements pertaining to the authentication of the founders, as well as the authenticity and integrity of electronic documents. The primary emphasis of the Directive is strongly placed on achieving the objective of facilitating easier, quicker, and more time- and cost-effective company formation.

The approach taken by the Netherlands, Belgium, and Germany in implementing the Directive and enabling online formation demonstrates a notable level of similarity. All have made sure to safeguard the traditional role of notaries in company formation in these countries. Despite the Directive's emphasis on availability, the primary concern for these Member States lies in ensuring the security of online formation. All impose strict requirements regarding cybersecurity and opted for the highest standards regarding authentication (assurance level 'high') and authenticity (qualified electronic signatures).

België heeft de geschillenregeling (gedwongen uitsluiting en uittredevorderingen tussen aandeelhouders) in 1995 uit Nederland gekopieerd. Maar terwijl die regeling in België meteen een groot succes werd, wordt zij in Nederland nauwelijks toegepast. Conventional wisdom zegt dat dit komt omdat men in Nederland conflicten tussen aandeelhouders liever via de enquêteprocedure bij de Ondernemingskamer (Hof Amsterdam) oplost. De Nederlandse wetgever wil de geschillenregeling niettemin succesvoller maken. Daartoe werd in november 2023 een wetsvoorstel, bekend als “de Wagevoe”, bij de Tweede Kamer ingediend. De Wagevoe wil de Ondernemingskamer, een in Nederland erg gerespecteerde instelling, in enige aanleg bevoegd maken om ook de geschillenregeling te behandelen. Mij viel de eer te beurt de Wagevoe door een Belgische bril bekeken te becommentariëren voor de jaarvergadering (november 2023, Amsterdam) van de Nederlandse Vereniging Corporate Litigation. Dit working paper is de schriftelijke neerslag van die oefening. Ik suggereer onder meer dat het toch niet vanzelfsprekend is de quasi-onteigening die de uitstoot (uitsluiting) is, slechts in één aanleg te laten behandelen; dat men beter tegelijk de enquêteprocedure had aangepast door gedwongen uitstoot/uittrede als eindvoorziening mogelijk te maken; en dat we het in België niet opportuun vinden dat de geschillenrechter vorderingen in bestuurdersaansprakelijkheid als samenhangend zou kunnen beschouwen met de geschillenregeling, iets wat wel de bedoeling van de Wagevoe is. Ik besluit met de korte suggestie dat in België ernstig bestudeerd zou moeten worden of het nuttig zou zijn ook de enquêteprocedure in het Belgische recht over te nemen.“

In deze erg essayistische, niet streng-wetenschappelijke tekst ontplooi ik enkele mijmeringen over de grote corporate governance-thema’s in Europa van de afgelopen 70 jaar. Geïnspireerd door een Amerikaans historicus (Gary Gerstle) onderscheid ik drie tijdvakken oftewel “governance ordes”: de naoorlogse periode tot eind de jaren ’70 als het tijdperk van de controlerende aandeelhouders en hun technocratische managers, de neoliberale jaren ’80 als een overgangsperiode waarin de eerste kiemen van voor de dominantie van de shareholder value in de jaren 1990-2010 de tweede orde- werden gelegd, en sinds ongeveer 2016 de doorbraak van een stakeholder/ESG-orde (in Europa, niet echt in de VS). Deze tekst werd in de eerste dagen van december 2023 geschreven, nog voor de maneuvers (vanaf januari 2024)van verschillende EU lidstaten om allerlei EU-wetgeving die als belastend voor bedrijven wordt ervaren, te proberen tegenhouden ondanks eerder bereikte politieke compromissen. Ondanks de backlash die in Europa ook gaande is tegen “stakeholderism” , de Green Deal en aanverwanten, ben ik ervan overtuigd dat de nieuwe evoluties niet onmiddellijk omkeerbaar zijn – CSRD zal men niet direct terugdraaien, om maar iets te zeggen, en ook zonder CSDDD zullen grote ondernemingen met supply chain due diligence geconfronteerd worden- zodat we in Europa de komende jaren niet alleen in een meer ESG-gericht klimaat zullen leven, maar ook de impact zullen blijven voelen van de tegenover 2015 gewijzigde geopolitieke situatie die onder meer een subsidiestroom voor bepaalde “strategische” industrieën met zich meebrengt, maar ook meer regulering voor sommige van die bedrijfstakken, en wat neerkomt op overheidsingrijpen op de overnamemarkt. Eén van de overkoepelende “boodschappen van deze -ik herhaal het: erg impressionistische- tekst is dat corporate governance-ontwikkelingen onmiskenbaar samenhangen met het algemene politieke en economische klimaat. Rechtenstudenten die in corporate law geïnteresseerd zijn, zouden daarom ook wat meer belangstelling voor die politieke en economische ontwikkelingen moeten tonen dan zij doorgaans aan de dag leggen.

Deze bijdrage spitst zich toe op het toepassingsgebied van de nieuwe wettelijke bepalingen inzake “Schulden van de consument” en besteedt daarbij achtereenvolgens aandacht aan het materiële, personele, territoriale en temporele toepassingsgebied van Boek XIX WER.

In deze bijdrage wordt de kwalificatie van bestuurders als ondernemingen besproken in het licht van de cassatiearresten en de daaropvolgende lagere rechtspraak. Om dit te kaderen wordt hierna eerst een schets gegeven van de meerderheidsopvatting die was gegroeid in de rechtspraak en de rechtsleer over de kwalificatie van bestuurders als onderneming. Nadien wordt de uitkomst van de cassatiearresten over het ondernemingsbegrip besproken. Er is ook kort aandacht voor de prejudiciële vragen die het Grondwettelijk Hof diende te beoordelen over de bestuurdersproblematiek. Vervolgens wordt aan de hand van recente rechtspraak over het ondernemingsbegrip onderzocht hoe de organisatievereiste nader wordt ingevuld, of niet ingevuld, door de hoven en de rechtbanken. Tot slot lichten wij het belang toe van een flexibele interpretatie van het organisatieconcept, alvorens tot enkele overkoepelende slotoverwegingen te komen.

Virtual influencers are a new type of social media influencers, deployed by commercial entities to endorse their goods and services across several social media platforms. Distinguished by their entirely fictitious nature, virtual influencers exhibit remarkably human-like attributes encompassing physical characteristics and personalities. The visual representation of existing virtual influencers is claimed to be facilitated by artificial intelligence, although it is uncertain if this technology is really used to generate their images. Virtual influencers promote products in a way that human influencers do, albeit lacking the essential authenticity required to provide a faithful recommendation. They are fake personalities; hence they cannot try the products they recommend, a characteristic inherent to their human counterparts. In addition, virtual influencer profiles are under complete control of commercial entities such as brands. The average consumer developed the legitimate expectation that influencers endorse products based on their personal experience and opinion, rather than just following instructions from brands. However, in case of virtual influencers, experience-based endorsements are replaced by the financial incentives of the entities behind them. The lack of a personal element makes virtual influencer advertisements inauthentic and incommensurable with consumer expectations. Problematically, the average consumer remains oblivious to the fictitious nature of virtual influencers, or worse, their orchestration by commercial brands. The glaring absence of transparency pertaining to these elements leads to a general deception of the consumer.

The protection of consumers against such practices is harmonised in the European Union through the Directive on Unfair Commercial Practices. This paper explores the application of the standards set by EU law on virtual influencers, which are fictional characters without a form of natural or legal personhood. It ascertains that the deployer of virtual influencers, in addition to the third-party seller of the endorsed product, is in some cases bound by the provisions of EU law in this respect. We establish that the deception of the consumer by highly anthropomorphised virtual influencer posts that do not disclose the ad, the virtual nature of the influencer, and the control of the trader, is per se an unfair market practice that is forbidden under EU law. In this paper, we also take a closer look at the liability distribution between the parties involved in the creation process of these influencers, alongside the respective sanctioning that may be imposed. By doing so, we uncover several hardships when it comes to the enforcement of EU law provisions against misleading content created by virtual influencers. In addition, the paper uncovers the obligations of social media platforms to assess the systemic risks arising from such profiles, while suggesting a couple of specific policy measures these platforms could take to strengthen the existing enforcement mechanisms of EU and national law.

This working paper is a draft of a chapter that will appear in J. KERCKAERT and S. GEIREGAT (eds.), Social Media Influencers and the #Law, Heverlee, LeA Uitgevers, 2024.

This working paper is a draft of a chapter that will appear in J. KERCKAERT and S. GEIREGAT (eds.), Social Media Influencers and the #Law, Heverlee, LeA Uitgevers, 2024.